Το Μεγάλο Στοίχημα για τη Στέγαση στη Χώρα μας

Χρηματοδοτικό πακέτο 2 δισ. ευρώ ρίχνει στην αγορά ακινήτων η κυβέρνηση μέσω ενός νέου προγράμματος για την αγορά 20.000 σπιτιών με επιδοτούμενα επιτόκια κατά 50% και 75% για τους υποψήφιους αγοραστές. Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει στις αρχές Ιανουαρίου, και αναμένεται να ωφελήσει περίπου 20.000 πολίτες, προσφέροντάς τους τη δυνατότητα απόκτησης κατοικίας με επιδοτούμενο στεγαστικό δάνειο. Συγκεκριμένα:

Το 50% του δανείου για όσους έχουν έως δύο παιδιά θα είναι άτοκο, με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ το υπόλοιπο 50% θα προέρχεται από χαμηλότοκο τραπεζικό δάνειο. Το μεσοσταθμικό επιτόκιο υπολογίζεται στο 2,25%.

Για τους τρίτεκνους και τους πολύτεκνους, το 75% του δανείου θα είναι άτοκο, ενώ το υπόλοιπο 25% θα έχει επιτόκιο περίπου 1,12%.

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους και ζευγάρια ηλικίας 25 έως 50 ετών που δεν διαθέτουν ιδιόκτητη πρώτη κατοικία. Η αξία των ακινήτων που μπορούν να αποκτήσουν δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 250.000 ευρώ, ενώ το εμβαδόν τους θα περιορίζεται στα 150 τ.μ., με άδεια κατασκευής έως το 2007. Τα δάνεια θα έχουν διάρκεια 3 έως 30 χρόνια, καλύπτοντας το 90% της αξίας του ακινήτου, με ανώτατο ποσό δανείου τις 190.000 ευρώ.

Αυτό το νέο μέτρο είναι μια θετική κίνηση, ωστόσο, υπάρχει ένα σημαντικό ζήτημα: η ενίσχυση της ζήτησης σε μια αγορά με περιορισμένη προσφορά κατοικιών. Ποιο ήταν το διαθέσιμο απόθεμα κατοικιών κατά την κορύφωση της οικονομικής κρίσης; Σύμφωνα με τους κατασκευαστές, περίπου 250.000 ακίνητα, ενώ μια μελέτη της Εθνικής Τράπεζας ανεβάζει τον αριθμό σε πάνω από 300.000 και ενδεχομένως να έφτασε τις 350.000, αν συνεκτιμηθούν οι δευτερεύουσες και εξοχικές κατοικίες, καθώς και τα ακίνητα που προσφέρθηκαν για ενοικίαση λόγω αυξημένων αναγκών ρευστότητας και φορολογίας.

Ποιο είναι το κρίσιμο ζήτημα που ακυρώνει εν μέρει αυτή την εικόνα υπερπροσφοράς; Είναι η απαξίωση αυτών των ακινήτων λόγω παλαιότητας. Σχεδόν το 55% του υφιστάμενου αποθέματος κατοικιών κατασκευάστηκε πριν από το 1980. Οι επενδύσεις για τη συντήρηση και ανακαίνιση κτιρίων την τελευταία δεκαετία έχουν μειωθεί σημαντικά, πολύ κάτω από το αναγκαίο επίπεδο για τη διατήρηση του διαθέσιμου αποθέματος κατοικιών. Το αποτέλεσμα είναι πρωτοφανές για τη μεταπολεμική περίοδο: μια συρρίκνωση του εμπορεύσιμου αποθέματος κατά περίπου 250.000 κατοικίες!

Από το 2018 καταγράφεται αύξηση στην οικοδομική δραστηριότητα, γεγονός που είναι ενθαρρυντικό. Ωστόσο, ο ρυθμός της οικοδομικής ανάκαμψης υπολείπεται σημαντικά των αναγκών της αγοράς. Αυτό που χρειάζεται η αγορά είναι η αύξηση της προσφοράς και όχι της ζήτησης? διαφορετικά, ενδέχεται να οδηγηθούμε σε στρεβλώσεις, δημιουργώντας τεχνητά «κερδισμένους» και «χαμένους».

Παρόλα αυτά, για ένα ζευγάρι που μόλις ξεκινά τη ζωή του και έχει άμεση ανάγκη στέγης, προκύπτει το ερώτημα: «Είναι καλύτερο να αγοράσω ακριβό σπίτι με χαμηλότοκο δάνειο, παρά να μην αποκτήσω καθόλου;» Αυτή είναι και η άποψη που κυριαρχεί σήμερα στους νέους. Ωστόσο, υπάρχει ο κίνδυνος το ποσό που θα δαπανηθεί σήμερα για την αγορά ενός ακινήτου να είναι πολύ υψηλότερο από την πραγματική του αξία στο μέλλον.