Το τραγικότερο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία της χώρας και οι 57 νεκροί που αναζητούν δικαίωση…

Στις 28 Φεβρουαρίου του 2023, ημέρα Τρίτη, η επιβατική αμαξοστοιχία Intercity 62 της Hellenic Train, που εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη, μεταφέροντας περισσότερους από 350 επιβάτες, συγκρούστηκε με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503 που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη – Λάρισα. Τα δύο τρένα βρίσκονταν σε αντίθετες πορείες στην ίδια γραμμή για περίπου 12 λεπτά, μέχρι που συγκρούστηκαν μεταξύ τους στις 23:21. Η σύγκρουση προκάλεσε τον θάνατο 57 ανθρώπων και τον τραυματισμό τουλάχιστον 85.

Οι ηλικίες των θυμάτων σοκάρουν…

Σύντομα, μας έγινε σαφές ότι στα Τέμπη είχε μόλις συμβεί το τραγικότερο και πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα στην ιστορία της χώρας, με θύματα κυρίως νέα παιδιά. Η Τετάρτη ξημέρωσε σε μια εντελώς διαφορετική Ελλάδα. Μια χώρα που είχε βυθιστεί στο πένθος, μια χώρα που προσπαθούσε να συνειδητοποιήσει τι είχε συμβεί. Πώς συγκρούστηκαν δύο τρένα, πώς «χάθηκαν» 57 άνθρωποι, πώς αυτή η τραγωδία θα ξεπεραστεί – και αν… θα τιμωρηθούν οι ένοχοι. Πολιτικοί προϊστάμενοι, αυτοί που έδιναν εντολές, αυτοί που ήξεραν και δεν έκαναν τίποτα, άφησαν τα τρένα να «πάνε κι όπου βγει».

Τις επόμενες ώρες άρχισαν οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις για ασυνείδητους «υπεύθυνους», για συστήματα που «δεν λειτουργούσαν», για αμέλειες και παραβλέψεις που δεν εξηγούνται με την κοινή λογική. Η σοκαρισμένη κοινή γνώμη προσπαθεί ακόμη να καταλάβει «πώς γίνεται» να κινούνται δύο τρένα αντίθετα στην ίδια γραμμή, εν έτει 2023.

Τα θύματα δεν ήταν «αριθμοί». Ήταν νέοι άνθρωποι, παιδιά, φοιτητές, πατεράδες και μανάδες που έγιναν «δικοί μας». Οι γονείς και οι συγγενείς, επί ώρες αναζητούσαν την τύχη των δικών τους ανθρώπων, συνειδητοποιώντας ότι θα χρειάζονταν μέρες ολόκληρες για την ταυτοποίηση και την επιβεβαίωση αυτού που φοβούνταν.

Οι διάλογοι που είδαν το φως της δημοσιότητας ήταν συνταρακτικοί και οδήγησαν σε μια σειρά αποκαλύψεων για το μέγεθος της επιπολαιότητας με την οποία αντιμετωπιζόταν το «πιο ασφαλές μέσο μετακίνησης», σε όλα τα επίπεδα. Ήδη την επόμενη ημέρα του δυστυχήματος, μαζί με τις αποκαλύψεις για όσα απίστευτα εκτυλίσσονταν στη λειτουργία του σιδηροδρόμου, άρχισαν να γίνονται γνωστές οι ανθρώπινες ιστορίες της τραγωδίας.

Οι εξελίξεις που ακολούθησαν την τραγωδία των Τεμπών επεκτάθηκαν σε ένα ευρύ φάσμα της ελληνικής κοινωνίας. Παράλληλα, το κύμα διαμαρτυρίας για τις ελλείψεις, τις παραλείψεις και τις παθογένειες του συστήματος, οδήγησε εκατοντάδες ανθρώπους στους δρόμους, με κοινό αίτημα την απόδοση δικαιοσύνης.

Τα συνθήματα «Στείλε όταν φτάσεις…» και «Το έγκλημα αυτό δεν θα ξεχαστεί…» κυριαρχούν ακόμη και σήμερα, δύο χρόνια μετά, με τη δικαιοσύνη να παραμένει στάσιμη σε σχέση με τα στοιχεία και τις ανακρίσεις. Συνεχίζουν να εκφράζουν τον πόνο, την αγωνία και το αίσθημα της δικαίωσης. Γράφτηκαν με γκράφιτι στους τοίχους και στα πανό των μαθητών που βγήκαν στους δρόμους και σχηματίστηκαν με σχολικές τσάντες στα προαύλια των σχολείων, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Συλλαλητήρια, διαδηλώσεις, απεργίες και σιωπηρές πορείες πραγματοποιήθηκαν με συγκλονιστική ανταπόκριση.

Θρίλερ με τη μυστηριώδη αμαξοστοιχία που συγκρούστηκε με την επιβατική

Το πόρισμα του πραγματογνώμονα Βασίλη Κοκοτσάκη για το δυστύχημα στα Τέμπη έφερε ξανά στο προσκήνιο το ερώτημα: Τι κουβαλούσε η εμπορική αμαξοστοιχία που συγκρούστηκε με την επιβατική στα Τέμπη;

Σύμφωνα με το πόρισμα, υπάρχει μια μυστηριώδης παράμετρος. Ενώ όλα τα βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας μεταφέρθηκαν σε οικόπεδο του ΟΣΕ στη θέση Κουλούρι, για τα τρία βαγόνια-κοντέινερ της εμπορικής αμαξοστοιχίας αγνοείται η τύχη τους.

Ο κ. Κοκοτσάκης στην τεχνική του έκθεση αναφέρει ότι δεν ελήφθησαν δείγματα λαμαρινών με αιθάλες από τα κοντέινερ της εμπορικής και το κυλικείο της επιβατικής, που αποδεδειγμένα συμμετείχαν στο φαινόμενο της πυρόσφαιρας. Ζητά τη λήψη δειγμάτων και ανάλυση των αιθάλων, ώστε να διαπιστωθούν τα υλικά καύσης και ο τρόπος που εκδηλώθηκε η φωτιά.

Το όνομα της Ιφιγένειας Μήτσκα στη βιβλιοθήκη του 3ου ΓΕΛ Γιαννιτσών

Το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών και τα 57 θύματα αφορούν όλους μας ως κοινωνία. Οι περισσότεροι νεκροί ήταν μαθητές και φοιτητές. Ανάμεσά τους η Ιφιγένεια Μήτσκα, απόφοιτη του 3ου Γενικού Λυκείου Γιαννιτσών.

Με μια συγκινητική εκδήλωση, η διεύθυνση του σχολείου, οι διδάσκοντες και οι μαθητές αποφάσισαν να τιμήσουν τη μνήμη της, δίνοντας το όνομά της στη σχολική βιβλιοθήκη. Στην εκδήλωση απαγγέλθηκαν ποιήματα μαθητών για την τραγωδία, ενώ παρουσιάστηκαν μουσικά και θεατρικά δρώμενα.

Έκθεση Φωτογραφίας για τα Τέμπη

Με συγκλονιστικό φωτογραφικό υλικό από τις ημέρες που ακολούθησαν την τραγωδία, πραγματοποιήθηκε για πέντε ημέρες η Έκθεση Φωτογραφίας στο φουαγιέ του Πνευματικού Κέντρου Γιαννιτσών.

Η έκθεση φιλοξένησε το έργο φωτορεπόρτερ που βρέθηκαν στο σημείο, αποτυπώνοντας το έγκλημα των Τεμπών. Υπήρχαν φωτογραφίες των 57 θυμάτων, καθώς και δύο εικαστικοί πίνακες με το πρόσωπο της Ιφιγένειας Μήτσκα και την εμπορική αμαξοστοιχία, φιλοτεχνημένοι από την Ελένη Ομουρτζάνη.

Η Ιφιγένεια με τους γονείς της

ΣΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΦΟΡΤΙΣΜΕΝΟ ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΟ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ

Σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης πραγματοποιήθηκε το πρωί της Κυριακής, στις 23 Φεβρουαρίου, η εκδήλωση μνήμης για τη δική μας Ιφιγένεια από τα Γιαννιτσά, αλλά και τα 56 υπόλοιπα θύματα του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη. Σε ένα κατάμεστο από κόσμο Πνευματικό Κέντρο Γιαννιτσών, με απόλυτη ησυχία, συγγενείς, φίλοι και συμπολίτες τίμησαν τη μνήμη της, αλλά και τη μνήμη όλων όσοι χάθηκαν στο μεγαλύτερο σιδηροδρομικό δυστύχημα στη χώρα, απαιτώντας δικαίωση.

Η εκδήλωση είχε τίτλο «Μαμά έφτασα»…, (με σκίτσο του ηθοποιού Γιώργου Γαλίτη) και προβλήθηκαν βίντεο, στα οποία εμφανίζονταν στιγμές από τη ζωή των παιδιών που χάθηκαν, γεμάτες χαμόγελα, όνειρα και ελπίδες για το μέλλον που τόσο άδικα διακόπηκε, ενώ προβλήθηκε και το ντοκιμαντέρ της Ανθής Βούλγαρη που έκανε για το MEGA.

Συγκλονιστικές ήταν οι ομιλίες του πατέρα της Ιφιγένειας, Σωτήρη Μήτσκα, του Νίκου Πλακιά (έχασε τα δίδυμα κορίτσια του, Μαρία-Θωμαή και Χρύσα, και την ανιψιά του, Αναστασία) και του Αντώνη Ψαρόπουλου (πατέρας της 20χρονης Μάρθης), που μίλησαν για την προσπάθεια συγκάλυψης και την προσπάθεια των συγγενών να συλλέξουν στοιχεία. Το αίτημα για δικαιοσύνη ήταν κοινό για όλους. Όλοι τους απευθύνθηκαν με σκληρή γλώσσα σε κυβερνητικά στελέχη και στην προσπάθεια που επιχειρείται για το τραγικό δυστύχημα-έγκλημα να μην βρει τους πραγματικούς ενόχους.

Μοναδική στιγμή ήταν όταν οι μαθητές του 3ου ΓΕΛ Γιαννιτσών (σχολείο από όπου αποφοίτησε η Ιφιγένεια) απήγγειλαν ποιήματα που έγραψαν οι ίδιοι και που την περασμένη Παρασκευή έδωσαν το όνομα της Ιφιγένειας στη βιβλιοθήκη τους, σε μια εξαιρετική εκδήλωση.

Τα νιάτα γέμισαν την αίθουσα και με τους μαθητές του Μουσικού Σχολείου Γιαννιτσών, που ερμήνευσαν το τραγούδι του Φοίβου Δεληβοριά «Θα σε πάρω εγώ παιδάκι μου όταν φτάσω».

Η συγκλονιστική στιγμή που καθήλωσε τον κόσμο ήταν το χορευτικό δρώμενο από τη Γεύση Τζίτα και τον Νίκο Τσουρούκη, που μετέφεραν εικόνες από εκείνη τη νύχτα. Η εκδήλωση έκλεισε με τα παιδιά να ανεβαίνουν στη σκηνή με μοναδικό φως τα κεράκια στις χούφτες τους, με τα ονόματα των θυμάτων στις μπλούζες τους και με την ανάλογη μουσική, που γέμισε βαθιά συγκίνηση το κοινό που είχε κατακλύσει την κεντρική αίθουσα του Πνευματικού Κέντρου.

Εκδήλωση μνήμης

ΦΑΝΗΣ ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ

«Ελπίζω κι εύχομαι να γίνουμε η φωνή των νεκρών, των ανθρώπων μας που έφυγαν αβοήθητοι»

λέει ο σύντροφος της Ιφιγένειας Μήτσκα, η οποία σκοτώθηκε στα Τέμπη.

Ο Φάνης ήταν επιβάτης στο 3ο βαγόνι, έχοντας δίπλα του την Ιφιγένεια Μήτσκα. Από εκείνη τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου, τίποτα γι’ αυτόν δεν είναι το ίδιο. Ο χρόνος σταμάτησε… Αυτός ανήκει στους τυχερούς, γιατί το όνομά του μπήκε στη λίστα των διασωθέντων. Έκαψε τα χέρια του, χωρίς να υπάρχει φωτιά στο δικό του βαγόνι. Έκαψε τις παλάμες του σπρώχνοντας τις διαλυμένες λαμαρίνες και ψάχνοντας την Ιφιγένεια στο σκοτάδι.

Ο Φάνης είναι ένας άλλος άνθρωπος πια. Κλειστός, συναισθηματικά ευαίσθητος, σπάει εύκολα και θυμάται… «Μετά τη σύγκρουση, αυτόν τον τρομακτικό κρότο, απόλυτο σκοτάδι. Φωνές, μυρωδιές, ξεσπάει φωτιά, μια τρέλα σε απόλυτο βαθμό. Ψάχνω με τα χέρια. Κάποιος βρίσκει το κινητό μου. Το ανάβω για να καταλάβουμε τι έχει συμβεί. Φωνάζω συνεχώς την Ιφιγένεια, την ψάχνω… Κάποιοι προσπαθούν από την κάτω πλευρά να σπάσουν τα παράθυρα. Το βαγόνι έχει γείρει. Σπρώχνουμε τις λαμαρίνες ή ό,τι υπάρχει μπροστά μας για να εντοπίσουμε τους άλλους.

Ανακαλύπτω πως η Ιφιγένεια είναι πεσμένη από την άλλη πλευρά, στο παράθυρο. Το σώμα της είναι κρεμασμένο προς τα έξω… Προσπαθώ να την τραβήξω. Δίπλα μου είναι ο Άγγελος. Ένα παιδί που έχει έρθει από τα πίσω βαγόνια να βοηθήσει. Αντιλαμβανόμαστε ότι δεν μπορούμε να την τραβήξουμε. Οι παλάμες έχουν καεί. Δεν ξέρω πόση ώρα έχει περάσει. Αισθανόμαστε ότι ρίχνουν νερό, αλλά μέσα στο σκοτάδι νομίζεις πως είναι αίμα. Δεν ξέρεις αν είσαι χτυπημένος» περιγράφει ο Φάνης, ένας από τους βασικούς επιζώντες, που δεν κλήθηκε ποτέ να πει τι είδε, τι ένιωσε, τι μύρισε στον αέρα.

«Όλα πήγαν τόσο αβασάνιστα λάθος… όλα» θυμάται και βουρκώνει.

«Επί πόσα λεπτά δεν μπήκε κανείς στα βαγόνια να μας βοηθήσει. Ένα έγκλημα συνεχόμενο. Έπεφτε μόνο νερό. Δεν κατέβηκε κανείς. Εμένα με έβαλαν σε ένα ασθενοφόρο κι εγώ τους παρακαλούσα για τους τραυματίες μέσα στο τρένο. Τους έλεγα συνέχεια για την Ιφιγένεια, πού ήταν ακριβώς για να την σώσουν.

Μπήκαν τρεις – τέσσερις ώρες μετά για να βγάλουν πτώματα. Εμείς δεν θέλαμε πτώματα. Ήθελα οι διασώστες να σώσουν τον κόσμο. Δεν υπήρχε τίποτα, μόνο χάος… ατελείωτο χάος. Μια παράνοια, ασύντακτη, χωρίς σχέδιο, χωρίς ουσιαστική αντιμετώπιση. Πρωτόγνωρο θα μου πείτε, αλλά γι’ αυτό το πρωτόγνωρο εκπαιδεύονται τα σώματα διάσωσης και η ΕΜΑΚ».

«Σήμερα, δύο χρόνια μετά, αγωνίζομαι ακόμη να βγω από το σκοτάδι» δηλώνει και ελπίζει πως «για το έγκλημα των Τεμπών θα αποδοθεί δικαιοσύνη.

Ελπίζω κι εύχομαι μέσα μου η Ιφιγένειά μου να μην αισθάνθηκε πόνο και η ψυχή της να με συντροφεύει πάντα. Ελπίζω κι εύχομαι όσοι βγήκαμε ζωντανοί από αυτή την παράνοια της 28ης Φεβρουαρίου να ξεπεράσουμε τους εφιάλτες μας. Ελπίζω και εύχομαι το κράτος να προστατεύει πραγματικά τις γενιές μας, τους ανθρώπους μας.

Να ακουστούν οι φωνές μας και να αλλάξει ο κόσμος μας προς το καλύτερο. Και το πιο σημαντικό για μένα είναι πως ελπίζω κι εύχομαι όταν ανταμώσω κάποτε με την Ιφιγένεια να έχω να της πω ότι κάτι καταφέραμε. Οι ένοχοι μπήκαν φυλακή και τέτοιο έγκλημα δεν θα ξανασυμβεί.

Το μόνο που μπορώ να κάνω σίγουρα είναι να την θυμάμαι. Να τους θυμόμαστε. Να μην αφήσω τη λήθη να την πάρει μακριά μου. Να ζει μέσα από μένα».

Η συζήτησή μας με τον Φάνη έκλεισε βλέποντας φωτογραφίες από τα όμορφα χρόνια της φωτεινότητας που οφείλει να υπάρχει στις ζωές των νέων παιδιών και με την ελπίδα πως όλοι μας θα γίνουμε η φωνή των νεκρών. Των θυμάτων που φωνάζουν. Το χρωστάμε στους ανθρώπους μας, στα παιδιά μας που έφυγαν αβοήθητοι.

Όλες οι εκδηλώσεις που γίνονται σε κάθε γωνιά της χώρας, οι πορείες και τα αφιερώματα επιδιώκουν να ενισχύσουν τη συλλογική μνήμη και τις διεκδικήσεις για ασφαλείς μεταφορές, να μην ξεχαστεί και να μην συγκαλυφθεί το έγκλημα, με την απόδοση όλων των ευθυνών που προκύπτουν και την τιμωρία των υπευθύνων.

Ως επίλογο, επιλέξαμε ένα ποίημα του Ανδρέα Ανδρουλιδάκη, ο οποίος προσέφερε το βιβλίο της ποιητικής του συλλογής, αφιερωμένο στη μάνα των Τεμπών, σε όλους τους συγγενείς των θυμάτων.

Έφτασα μάνα κι είμαι στο χώμα
Είναι και κρύο εδώ το στρώμα
Δεν έχει φως έχει σκοτάδια
Ούτε αγκαλιές, ούτε και χάδια
Μάνα σε παίρνω μα εσύ σιωπάς
Πες μου τι έχεις και δεν μιλάς…