Η σημασία του χαλκού στη ΔΕΝΔΡΟΚΟΜΙΑ

Ο χαλκός (Cu+2) αποτελεί ένα βασικό ιχνοστοιχείο για τους περισσότερους ζωντανούς οργανισμούς και ταυτόχρονα ένα εργαλείο για τη φυτοπροστασία στην αντιμετώπιση διαφόρων φυτοπαθογόνων μυκήτωναλλά και βακτηρίων. Ήταν ένα από τα πρώτα στοιχεία που χρησιμοποιήθηκαν ως μυκητοκτόνο για τον έλεγχο του περονόσπορου στα αμπέλια στη Γαλλία το 1885.

Η δενδροκομία είναι τομέας της Ελληνικής οικονομίας  με μεγάλη  σημασία και σπουδαιότητα για τη χώρα μας και πηγή εισοδήματος για χιλιάδες οικογένειες , αλλά και πηγή χρήσιμου συναλλάγματος λόγω εξαγωγών σε άλλες χώρες. Πλήθος ασθενειών όπως ο εξώασκος της ροδακινιάς, το φουζικλάδιο στα μήλα, η ανθράκνωση (γνωμόνια) στα κεράσια, η Σεπτόρια στα αχλάδια, το κυκλοκόνιο και το γλοιοσπόριο στην ελιά, η κορυφοξήρα στα εσπεριδοειδή, η φυτόφθορα στα δέντρα αλλά και βακτήρια όπως το βακτηριακό κάψιμο (Erwiniaamylovora) στα μήλα, αχλάδια και κυδώνια, το βακτηριακό έλκος των πυρηνοκάρπων(Pseudomonassyringae) ή το επικίνδυνο βακτηριακό έλκος της ακτινιδιάς(PSA), προσβάλλουν και ταλαιπωρούν τα δέντρα μειώνοντας την παραγωγή τους. Τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες η καταπολέμησή τους γίνεται με τη χρήση χαλκούχων σκευασμάτων μετά τη συγκομιδή στα φυλλοβόλα είδη, με πρώτη εφαρμογή αμέσως μετά την πτώση των φύλλων και μία δεύτερη εφαρμογή μέσα στο χειμώνα στο ξύλο.

Κύριες και σημαντικότερες  μορφές χαλκούχων σκευασμάτων ως φυτοπροστατευτικά

Οξυχλωριούχος χαλκός

Υδροξείδιο χαλκού

Υποξείδιο χαλκού

Οξείδιο χαλκού

Τριβασικός θειικός χαλκός

Βορδιγάλειος χαλκός

Ο χαλκός μετά τη διάλυσή του στο νερό απελευθερώνει ιόντα χαλκού (Cu+2),τα οποία είναι η δραστική μορφή και δρουν μυκητοτοξικά μπλοκάροντας τα κύτταρα των παθογόνων. Επεμβαίνει κι επηρεάζει πλήθος φυσιολογικών λειτουργιών των φυτικών κυττάρων όπως η αναπνοή, η πρωτεϊνοσύνθεση, λειτουργία μεμβρανών και μιτοχονδρίων, σύστημα μεταφοράς κι αποθήκευσης θρεπτικών στοιχείων. Τα τελευταία χρόνια έχουν ανακαλυφθεί και κυκλοφορήσει νέα μόρια και σκευάσματα χαλκού με βελτιωμένες ιδιότητες για ασφαλή εφαρμογή στα φυτά με μειωμένη ή μηδενική φυτοτοξικότητα κι αυξημένη αποτελεσματικότητα.

Ο χαλκός επιδρά στις πρωτεΐνες (μετουσίωση), καταστρέφοντας έτσι τα ένζυμα που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των κυττάρων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση της βλάστησης των σπορίων των μυκήτων και βακτηρίων.

Τα ιόντα χαλκού μπορεί να θανατώσουν το παθογόνο που βρίσκεται στην επιφάνεια του φυτού, αλλά από τη στιγμή που το παθογόνο εισέλθει μέσα στα κύτταρα του ξενιστή, δεν είναι πλέον ευαίσθητο σε επεμβάσεις με χαλκούχα σκευάσματα. Για το λόγο αυτό, τα χαλκούχα σκευάσματα δρουν ως προστατευτικά μυκητοκτόνα/ βακτηριοκτόνα με προληπτική δράση.

 

Πλεονεκτήματα χρήσης χαλκούχων σκευασμάτων

1.Πολυθεσικός τρόπος δράσης για παρεμπόδιση ή αποφυγή ανάπτυξης ανθεκτικότητας των μυκήτων

2.Υψηλή αποτελεσματικότητα εναντίον πλήθους μυκήτων και βακτηρίων

3.Μεγάλη διάρκεια δράσης

4.Χαμηλό σχετικά κόστος

 

Ως επίλογο αυτού του άρθρου  να θυμούνται  όλοι πως «Προλαμβάνειν παρά θεραπεύειν», για αυτό συνιστώνται οι εφαρμογές  χαλκώνστην πτώση φύλλων και μετά για την πρόληψη των ασθενειών και νέων μολύνσεων και την απολύμανση των φυτικών ιστών και διατήρηση του οπωρώνα σε καλή και υγιή κατάσταση.

Τέλος, όλοι θα πρέπει ΠΑΝΤΑ να συμβουλεύονται τους τοπικούς υπεύθυνους γεωπόνους για τη σωστή κι ασφαλή χρήση και τον χρόνο εφαρμογής αυτών των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και πάντα να διαβάζεται και να  τηρείται η ετικέττα των φυτοφαρμάκων και να παίρνονται τα κατάλληλα μέτρα ενεργητικής προστασίας του χρήστη όπως γάντια, γυαλιά, μάσκα,  μπότες κτλ.

 

Γρηγόριος Πατσιάνης

Γεωπόνος της NOVAGREENA.E